سال ۱۴۰۱ و چشم انداز اقتصاد جمهوری اسلامی

گفتگو با کاظم نیکخواه در برنامه رویدادها در کانال جدید

مندرج در کارگر کمونیست شماره ۷۲۰

میثم عتیق: مرگر آمار ایران میگوید که نرخ تورم سالانه در اسفند ۱۴۰۰ به ۴۰.۲ درصد رسیده است. این سومین بار در تاریخ جمهوری اسلامی است که  نرخ تورم سالانه بالای چهل درصد در کشور اعلام میشود. قبلا درسالهای ۷۴ و ۹۸ نرخ تورم به بالای چهل درصد رسیده بود. نرخ تورم سال ۹۹ حدود ۳۶.۴ درصد اعلام شده بود. جزییات گزارش مرکز آمار نشان میدهد که قیمت خوراکی ها در ۱۲ ماه گذشته نسبت به سال ۹۹ رشدی ۵۲ درصدی داشته است. اما دیگر اقلام نظیر خدمات و حوزه مسکن رشد کمتری داشته است. این در حالی است که قیمت های واقعی در بازار رقم هایی چند برابر این آماری که مرکز آمار ایران اعلام کرده را نشان میدهد. در ادامه و در حاشیه این امار مرکزآمار ایران در مورد وضعیت اقتصادی کنونی کشور نگاهی دقیقتری میکنیم و می پردازیم به صحبت های چند تن از مقامات جمهوری اسلامی. در مورد چشم انداز اقتصادی جمهوری اسلامی   در سال ۱۴۰۱. به همین منظور دعوت کرده ایم از کاظم نیکخواه عضو دفتر سیاسی حزب کمونیست کارگری  تا با ما گفتگو کنند.

 کاظم عزیز به برنامه ما خوش آمدید.

کاظم نیکخواه: با درود به شما میثم عزیزو سال نو را به همه شما شادباش میگویم

میثم عتیق: قبل  از هر چیز  نگاهی داشته باشیم به صحبت های  نوروزی خامنه ای که اساسا محور اقتصادی داشت. علی خامنه ای در پیام نورزوی سال ۱۴۰۱ خود تنگی معیشت و گرانی  و تورم  را سخت ترین  و “مهمترین تلخی کشور” در سال گذشته دانست و گفت که رفع مشکلات یاد شده به زودی واقع بینانه نیست. خامنه ای روز یکشنبه ۲۹ اسفند با اشاره به مشکلات اقتصادی گفت که خوب باید حتما علاج  بشود این مشکلات اقتصادی. ما امسال امیدواریم بخشی از اینها برطرف شود. چون همه این دفعتا برطرف نمیشود. به تدریج برطرف خواهد شد. او اظهار داشت که اینکه آدم عجله کند و بگوید نخیر به همین زودی واقع بینانه نیست. کاظم نیکخواه این صحبت هایی بود که خامنه ای در صحبت ها نوروزی  اش مطرح کرد و پایه اساسی صحبتهایش در مورد اقتصاد بود. این تاکیدات ویژه خامنه ای  بر مساله اقتصاد در پیام نوروزی اش به نظر شما چه دلیلی دارد؟  و فکر میکنید که چرا انقدر پر رنک کرده است  و تاکید میکند که حل مساله اقتصاد خیلی زود نیست و نباید عجله کرد. و واقع بینانه عمل کرد؟

کاظم نیکخواه: در واقع این پاسخی هست یا انتقادی است به صحبت های رئیسی که همین یکی دو هفته پیش گفته بود که ظرف پانزده روز ما فقر مطلق را در ایران ریشه کن میکنیم.  و این گفته او به موضوع مضحکه و تمسخر بسیاری از رسانه ها و مردم در جامعه تبدیل شد. و خامنه ای در واقع  دارد میگوید که صحبت های رئیسی به خودش مربوط است و ما فکر میکنیم که واقعی نیست. به هر حال فشار فقر توی جامعه ایران بسیار سنگین است. اعتراضات  درسال گذ شته  بسیار زیاد بوده  و بخش اعظم اعتراضات اعتراض به زندگی زیر خط فقر، به محرومیت ها ، به قیمت های بالا  و تورم و غیره است و در کنار این مساله کلیت جمهوری اسلامی  را مورد تعرض و اعتراض قرار میدهند. بطور واقعی این اعتراضات وحشتی را در صفوف حکومت ایجاد کرده و خامنه ای هم میخواهد یک مقداری نشان دهد و بگوید که حواسمان هست و کاری خواهیم کرد اما آنطور که رئیسی میگوید نیست که دو هفته ای مشکلات تمام شوند. بلکه بیشتر طول خواهد کشید.به نظر من تا جمهوری اسلامی هست اوضاع همچنان بد و بدتر خواهد شد و مردم هم میدانند که امیدی به این حکومت نیست.

میثم عتیق: بله اشاره داشتید به صحبت رئیسی که دو هفته قبل از سال نو که به استانداران گفته بود که  باید نگذارند که مساله فقر مطلق  به سال ۱۴۰۱ برسد. اما همانطور که اشاره کردید  از یکطرف جامعه دارد از اعتراض میجوشد و عمده اعتراضات نیز به مسائل معیشتی است. کارگران، بازنشستگان، معلمان، و غیره و غیره. از طرف دیگر وضعیت بین المللی جمهوری اسلامی  نیز خوب نیست. اگر کمی امید داشتند نسبت به اینکه اوضاع اقتصادی شان با برجام بهبودی پیدا کند برجام هم الان عملا در هوا است به نوعی. شما فکر میکنید در شرایطی که در داخل و خارج برای جمهوری اسلامی وجود دارد، چشم  انداز اقتصادی جمهوری اسلامی در سال ۱۴۰۱  چگونه خواهد بود؟

کاظم نیکخواه: در مورد برجام اشاره کردید. احتمال آن هست که بالاخره به توافقی برسند و بعد هم با توجه به جنگ اوکراین قیمت نفت الان بسیار بالا رفته و اینها بالاخره فاکتورهایی است که میتواند به کمک جمهوری اسلامی بیاید. ولی تجربه قبلی برجام در همان سال ۲۰۱۵ که برجام امضا شد و مدتی هم جریان داشت نشان داد که وضعیت اقتصادی جمهوری اسلامی وخیم تر از ان است که با برجام یا بدون برجام بشود کمک جدی ای به آن کرد. مساله اساسی اینست که جمهوری اسلامی توی سطح دنیا منزوی است. بخاطر سیاستهایش، بخاطر موضع ایدئولوژیکی که دارد، ضد آمریکایی گری و امثال اینها و صفوفش حول اینها شکل گرفته است. در نتیجه به راحتی نمیتواند از این مواضع عقب بنشیند. چون دچار تشتت و نزاعهای درونی جدی میشود. همین باعث میشود که اقتصاد این حکومت مدام وضع خرابتری پیدا کند. در دنیای امروز نمیشود کسی خودش را در دنیا در انزوا نگهدارد و بتواند زندگی کند. هیچ کشوری و هیچ دولتی نمیتواند. جمهوری اسلامی  در چنین وضعیتی گیر کرده است. بحران این حکومت وبیماریهای اقتصادی اش  آنچنان عمیق شده که تورم و رکود با هم بر اقتصاد حاکم است. نمیتوانند پول توی بازار بریزند چون فی الحال تورم بسیار بالایی وجود دارد و وضع را بدتر میکند. و نمیتوانند پول را جمع کنند چون رکود بسیار بالایی وجود دارد و بازهم وضع بدترخواهد شد. مثل بیماری که چند بیماری مهلک دارد و دارویی که در مورد یک بیماری مصرف میکند بیماری دیگر را تشدید میکند. یعنی بدترین نوع بیماری اقتصادی را جمهوری اسلامی دارد  که کاری برای ان نمیتواند بکند. این با بحران های معمول سرمایه داری فرق میکند. ریشه آن نیز دراقتصاد نیست. در سیاست جمهوری اسلامی است. در نتیجه فکر میکنم که در سال جاری نیز  مردم با مشکلات اقتصادی زیادی در ایران مواجه   خواهند بود. و این جامعه ای است که ساکت نیست. مستاصل نیست. کوتاه نیامده. فشار میگذارد روی گلوی جمهوری اسلامی . در نتیجه ما با یک فضای داغ  و جنگ و  جدال وسیعی مواجه خواهیم بود.

میثم عتیق: در رابطه با این چشم اندازی که برای سال ۱۴۰۱  ارائه دادید ، رئیس کمیسیون بازرگانی داخلی اطاق بازرگانی جمهوری اسلامی در اشاره به صحبت های ابراهیم رئیسی در مورد ریشه کن کردن فقر در مصاحبه ای با یکی از خبرگزاران داخی میگوید که با شکلی که امروز عمل میشود نه تنها فقر مطلق از بین نمی رود بلکه بسیار بیشتر میشود و دهک های کم درامد با مشکلات بسیار بیشتری مواجه میشوند. او همچنین پیش بینی کرده است که در سال پیش  رو افزایش قیمت زیادی  در پیش خواهیم داشت و قشر آسیب پذیر در این میان بیشترین صدمه را متحمل میشوند و گفته است که با وجود پیش بینی رسمی بر مبنای تورم  هفتاد درصدی در سال ۱۴۰۱ بدلیل مشکل در ساختار توزیع نظارت و قیمت گذاری تورم بسیار بیشتر از مقدار رسمی خواهد شد. در واقع حتی رقم تورم از آن رقم هفتاد درصدی که خود ارگان های جمهوری اسلامی برای تورم سال ۱۴۰۱ عنوان کرده اند  خیلی بیشتر خواهد بود. این خبر از لحظه انتشارش تا کنون سر و صدای زیای کرده است و کارشناسان جمهوری اسلامی دارند حول ان صحبت میکنند.  تا همین الان کارگران، معلمان، بازنشستگان و مردم اعتراضات گسترده ای را حول مساله معیشت و زیست سازمان داده اند و میتوانیم بروزاتش را ببینیم با توجه به ایکه داریم به اول مه روز جهانی کارگر نزدیک میشویم فکر میکنید که مردم، مردم معترض و بویژه مزدبگیران جامعه چظور میتوانند در برابر این وضعیت فلاکتبار اقتصادی اعتراضات گسترده تری را سازمان دهند.

کاظم نیکخواه: بگذرید اول در مورد این آماری که اشاره شد صحبتی داشته باشم. ۴۰ درصدی که جمهوری اسلامی میگوید  همه میدانند که واقعی نیست. یعنی تورم بسیار از اینها بالاتر است. و بطور واقعی از هفتاد درصد هم بیشتر خواهد بود. منطورم اینست که مردم باید بدانند که اگرمقابله جدی با جمهوری اسلامی و سیاست ها و دزدی ها و اختلاسهایش نشود، برجام و قیمت نفت و همه این پولها به حفره های عمیقی که در حکومت وجود دارد جذب خواهد شد. این را مردم میدانند و دیده ند و می شناسند. در نتیجه اگر مقابله جدی ای خود مردم صورت ندهند،  وضعیت اقتصادی مردم با وضعیت حکومت فلاکتبار تر خواهد شد. چون  بلافاصله قیمت ها بالا میرود.  همین الان که نفت بالا رفته  و هنوز فروش نرفته  قیمت ها بسرعت افزایش یافته است. و سیر صعودی دارد.  مردم این را در همین ایام خریدهای  نوروزی بیان میکردند. میخواهم بگویم که وضعیت به لحاظ اقتصادی از سال قبل بسیار سخت تر خواهد بود. مگر اینکه ما مردم کاری بکنیم.

اشاره کردید به اول ماه مه روز جهانی کارگر اول ماه مه یکی از روزهای مهم است . این روز کارگر است، روز اعتراض است، روز رفاه طلبی است، روز حق طلبی است و در نتیجه همانطور که جامعه دارد ا زاعتراض میجوشد این اعتراضات باید در اول ماه مه به هم بپیوندد. اول ماه مه میتواند حلقه  واسط و پیوندی باشد بین اعتصابات و اعتراضات کارگران، معلمان، بازنشستگان ، پرستاران و بخش های  دیگر و همینطور مادران دادخواه. من فراخونم اینست که برای اینکه ما بتوانیم مقابله محکمی با این وضعیت بکنیم.باید با یکپارچگی برویم سراغ  اول ماه مه . اول ماه مه را به عنوان روز کارگر، بعنوان روز خودمان در مقابل حکومت برپا بداریم، جشن بگیریم، تجمع کنیم ، بیانیه بدهیم و این شروعی باشد برای ادامه اعتراضات سراسری تر و گسترده تر و تحمیل خواستهایمان به جمهوری اسلامی. من بسیار امیدوارم که این اتفاق خواهد افتاد . چون همین الان شاهد به هم پیوستن اعتراضات هستیم و این را در اعتراضات معلمان وبازنشستگان و بخش های دیگر جامعه می بینیم. من امیدوارم در چشم اندازی که در پیش است شاهد موجی از اعتراضات همزمان و متحدانه برای یک زندگی مرفه ، برای منزلت، معیشت باشیم. با چنین اعتراضات متحدانه و گسترده ای قطعا میتوانیم جمهوری اسلامی و سرمایه داران مفتخور را عقب برانیم.

میثم عتیق ممنون کاظم نیکخواه که در این برنامه شرکت کردید.

۶ فروردین ۱۴۰۱