کارگران نفت در انقلاب جاری- شهلا دانشفر
نفت یک مرکز پر تلاطم اعتراضی در طول انقلاب بوده است. در این نوشته نگاهی مختصری می اندازیم به اعتراضات در نفت همراه با خیزش انقلابی مردم:
اولین پیام همبستگی با انقلاب در هجدهم و نوزدهم مهرماه از سوی کارگران پتروپالایش در هنگام، دماوند و کاویان در عسلویه و نیز در کنگان و فاز دو پالایشگاه آبادان داده شد. در صبح این روز کارگران پروژه ای در پتروشیمی های هنگام و بوشهر ( سایت یک) دست به اعتصاب و تجمع زدند و با شعارهای مرگ بر دیکتاتور، مرگ بر خامنه ای به اعتراضات مردمی در کف خیابان پیوستند و اعلام حمایت کردند. این فریاد جنبش کارگری در همبستگی با انقلاب بود که چنین زیبا و رسا از نفت سر داده شد.
شورای سازماندهی اعتراضات کارگران پیمانی نفت نیز همراه با این حرکتی اعتراضی کارگران نفت در همه بخش ها از جمله کارگران نفت، پروژه ای و رسمی، قراردادی و حجمی، کارگران بخش حمل و نقل سوخت وعملیاتی، همکاران شاغل در ملی حفاری، بهره برداری ها، پالایشگاه ها و پتروشیمی ها را به اعتصاب سراسری فرا خواند و در بیانیه اعتراضی خود بر آزادی فوری و بدون قیدو شرط بازداشت شدگان اخیر و همه زندانیان سیاسی، جمع شدن نیروی های سرکوب از خیابانها و پایان یافتن سرکوبها و محاکمه آمرین و عاملین قتل مهسا امنیتی و همه کسانی که در این مدت بدست نیروهای سرکوب حکومت به قتل رسیده اند تاکید کرد.
حرکت اعتراضی کارگران پروژه ای نفت در پارس جنوبی و کنگان و پالایشگاه فاز ۲ آبادان با سرکوب حکومت روبرو شد. ۲۵۰ نفر از آنها بازداشت شدند. و فضای امننیتی سنگینی بر نفت حاکم گردید. در واکنش به این سرکوبها کارگران اولتیماتوم دادند. اعلام کردند که سرکوب نمیتواند آنها را خاموش کند. از جمله گروه هایی از کارگران در سایت یک پتروشیمی بوشهر و در فاز چهارده در جاده منتهی به کمپ کنسرسیوم در اعتراض به دستگیریها تجمع کردند و در آنجا نیز حکومت دست به بازداشت تعداد دیگری از کارگران زد. شورای سازماندهی اعتراضات کارگران پیمانی به عنوان صدای اعتراض کارگران در نفت دوباره اولتیماتوم داد و اعلام کرد که اگر کارگران بازداشتی فورا آزاد نشوند و اگر نیروی سرکوب از محیط کارشان بیرون برده نشود کارگران در اشکال گسترده تری به اعتراضات خود ادامه خواهند داد. سرانجام زیر فشار اعتراضات و اولتیماتوم های کارگران و در هراس از تداوم گسترده تر اعتراضات در نفت، حکومت بخش بزرگی از بازداشت شدگان را آزاد کرد. اما فضای سنگین امنیتی در نفت باقی ماند. علیرغم این بدنبال این اعتراضات نفت همچنان در تلاطم و اعتراض بود. از جمله در این چهار ماه شاهد اعتراضات متوالی کارگران پیمانی نفت، کارگران ارکان ثالث و کارگران رسمی نفت بودیم. در ۲۶ آذر و بدنبال آن در دهم دی ماه شاهد بزرگترین و وسیعترین اعتراض کارگران رسمی نفت در طول چند دهه اخیر بودیم. اعتصابی که به اعتراضات کل بخش های نفت قدرت بخشید.
بعلاوه شورای سازماندهی اعتراضات کارگران پیمانی نفت در این دوره بطور ویژه به صدای اعتراض کارگران نفت در تمام بخشهای آن و صدای همبستگی با انقلاب مردم و علیه سرکوبگریهای حکومت تبدیل شد. از جمله این شورا طی بیانیه ای حمایت خود را از فراخوان به سه روز اعتراضی ۱۴ تا ۱۶ آذر اعلام داشت. در بخشی از متن بیانیه حمایت این شورا از این روزهای اعتراضی چنین آمده است:” این اعتراضی به سرکوبها، ادامه دستگیریها و تیراندازی به سوی مردم معترض، صدور احکام محاربه برای جوانان و مردمی که دردی دارند و در واقع برای همه ما که از فقر و بی تامینی مچاله شده ایم و اعتراض داریم است. به مدارس حمله کرده و کودکان ما را دادگاهی و به افساد فی الارض و اعدام محکوم میکنند، کودک و زن و مرد را به قتل میرسانند، به کودک ۱۰ ساله کیان پور فلک و پدر و مادرش در درون اتومبیل شلیک میکنند، و چند ده هزار نفر از مردمی را که خواستهای بر حقی دارند دستگیر و زندانی کرده اند و احکام سنگین بالای سرشان قرار داده اند. ما کارگران پیمانی پروژه ای نفت در کنار همه مردم کشور از این سه روز اعتراضی حمایت میکنیم.” شورای سازماندهی اعتراضات کارگران پیمانی نفت در بیانیه خود همچنین بر آزادی فوری همه دهها هزار بازداشت شده ، لغو تمامی احکام محاربه و زندان تاکید کرده و نوشت: “برای ما مردم راهی جز مبارزه متحد برای دفاع از زندگی مان نمانده است. شعار همه ما مشترک است. زن،زندگی، آزادی.” .
بدین ترتیب شورای سازماندهی اعتراضات کارگران پیمانی نفت همواره صدای رسای اعتراض کارگران علیه اعدام ها و سرکوبگریها بوده و از جمله در اعتراض به اعدام محسن شکاری و حمید رضا رهنورد دو جوان معترض بازداشتی از فراخوانهای مردمی به اعتراض سراسری در نوزدهم دیماه اعلام پشتیبانی کرد و نوشت: ” این اقدام حکومت شمشیر کشیدن به روی همه مردم و از جمله ما کارگران است که بیش از ۴۳ سال زندگی و معیشتمان به یغما رفته و نابود شده است” . این شورا در بیانیه خود بر اعتصابات سراسری کارگری به عنوان پاسخ محکم به اعدامها و سرکوبها و در دفاع از معیشت و منزلت خود تاکید کرد و کارگران در همه بخشهای نفت را به اعتصاب فراخواند و نوشت: “تاکید ما بر پاسخ فوری علیه سرکوب و اعدام توسط دستگاه قضاییه جنایتکار است و این پاسخ چیزی جز اعتصاب ما کارگران نفت و بستن شیرهای نفت نیست… باید کاری کرد تا این بساط قتل و جنایت و اعدام جمع شود. “. این شورا بر ایجاد صندوق اعتصاب از سوی خود کارگران و نیز ایجاد شوراهای سازماندهی اعتراضات در تمام بخشهای نفت به عنوان ابزارهای مهم سازماندهی اعتصابات سراسری تاکید کرد.
روز شمار اعتراضات کارگران در بخش های مختلف نفت در طول ۴ ماه انقلاب از جدال سختی که در نفت در طول انقلاب جاری جریان داشته حکایت میکند و نیز نقش و جایگاه این بخش کلیدی و مهم کارگری را در این دوره به نمایش میگذارد. در این میان شورای سازماندهی اعتراضات کارگران پیمانی نفت که امروز بطور واقعی نقش سخنگویی و متحد کننده همه بخش های شاغل در نفت را بر عهده گرفته خود یک دستاورد مهم جنبش کارگری است. بیانیه های این شورا در این دوره بطور واقعی صدای رسای کارگرن نفت و میتوان گفت جنبش کارگری در دل انقلاب است . بیانیه هایی ماندنی که در تاریخ این انقلاب ثبت خواهد شد. انقلاب زن ، زندگی آزادی
روز شمار اعتراضات نفت در چهار ماه انقلاب
– ۱۲ مهرماه دومین روز اعتصاب کارگران ارکان ثالث شاغل در منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی از جمله هلدینگ خلیج فارس و تجمع و راهپیمایی آنها در خیابان های بندر ماهشهر با مطالبه برچیده شدن بساط پیمانکاران و قراردادهای مستقیم
– ۱۸ و ۱۹ مهر اعتصاب و تجمع کارگران پتروپالایش هنگام، دماوند و کاویان در عسلویه و در کنگان و فاز دو پالایشگاه آبادان در همبستگی با اعتراضات مردمی کارگران شعار دادند: مرگ بر دیکتاتور، مرگ بر خامنه ای
– ۲۱ مهر تجمع کارگران پیمانی نفت و بستن اتوبان جم د راعتراض به دستگیری همکاران خود در هجدهم ونوزدهم دیماه
– ۲۰ مهرمه تجمع گروه هایی از کارگران سایت یک پتروشیمی بوشهر و فاز چهارده در جاده منتهی به کمپ کنسرسیوم در اعتراض به دستگیری ها و بازداشت شمار دیگری از کارگران معترض.
– ۲۶ مهراعتصاب رانندگان تانکرهای حمل سوخت و خودداری آنها از دریافت بارنامه برای بارگیری بنزین یورو ۴ به مقصد جایگاههای سوخت کلانشهرهای کشور و مسدود کردن ورودی پالایشگاه و پارک ماشین مقابل گیت ۱۸ پالایشگاه آبادان (ایستگاه ۵ کوی قدس) .
– ۱۱ آبان تجمع اعتراضی کارگران بخش تعمیرات مجتمع تولید اوره پتروشیمی پردیس در عسلویه دراعتراض به عدم پاسخگویی به خواستهای اعلام شده خود.
– نیمه آبان تحرکات اعتراضی در میان کارگرن رسمی شرکت نفت و گاز پارس شاغل در سی و هفت سکوی گازی در منطقه پارس جنوبی. در این حرکت اعتراضی کارگران بخاطر عدم اجرای ماده ده و اصلاح جداول بدو استخدام و پاسخ نگرفتن سایر مطالباتشان از دادن گزارش های روزانه میزان استخراج و تولید سکوها و فرم های دستور کار تعمیرات به مقامات بالاتر سرباز زدند. و با توجه به اینکه هر کدام از این سکوها روزانه چیزی حدود بیست و هشت میلیون متر مکعب گاز و میعانات گازی تولید می کنند و بر اساس گزارش مستقیم روزانه میزان تولید هر سکو به مدیران وزارتخانه برای مصارف شهری در استانها، کارخانجات و خوراک صنایع برنامه ریزی میکند، عدم ارسال این گزارشات از سوی کارگران وزارت نفت را با مشکلات جدی ای مواجه کرد.
– ۱۶ آبان اعتراض نمادین و اخطاری کارگران رسمی نفت بخاطر عدم پاسخگویی به خواستهایشان به صورت نگرفتن غذای روزانه محل کار. در عکس العمل به این حرکت اعتراضی مدیریت شرکت نفت و گاز پارس کارگران معترض را مورد تهدید قرار داد. اما با وجود فشارهای زیاد و تهدیدات مکرر و وعید دادنه، حرکت اعتراضی کارگران رسمی نفت در سطحی گسترده و بمدت اخطاری چهار روزه انجام گرفت. در این حرکت اعتراضی کارگران رسمی نفت در واحدهای عملیاتی مختلف از جمله در پالایشگاه پنجم پارس جنوبی، منطقه عملیاتی دالان ، شرکت نفت و گاز اروندان، دکل های شرکت ملی حفاری و منطقه عملیاتی، شرکت بهره برداری نفت و گاز آغاجری، نفت و گاز زاگرس و چندین دکل حفاری شرکت داشتند. کارگران رسمی شاغل در نفت و گاز آغاجری در شعار نوشته هایشان به صراحت گفته اند اگر حقوق ها ترمیم نشود گام بعدی آنها اعتصابی بیاد ماندنی خواهد بود.
زیر فشار این اعتراضات مدیریت شرکت نفت و گاز پارس در بخشنامه ای اعلام داشت که در دو مرحله اجرای مطالبات کارکنان عملی خواهد شد. بنا بر این وعده در مرحله نخست : افزایشات بر اساسِ اصلاح قانون بودجه سال ۱۴۰۱ کل کشور و ترمیم حقوق کارکنان صورت خواهد گرفت و در آذرماه در کارت حقوق پرسنل ثبت می گردد. و در مرحله دوم : دستورالعمل اختصاصی وزارت نفت ( ماده ده) اجرا خواهد شد که پس از اتمام و ثبت مرحله اول در کارت حقوق ها، اعمال می گردد و البته معوقات آن نیز از تاریخ تصویب قابل پرداخت است. این بخشنامه خود یک عقب نشینی از سوی مدیریت بود. اما کارگران اعلام کردند که اگر این وعده ها در زمان پرداخت حقوق آذرماه عملی نشوند، اقدامات بعدی اعتراضی خود را به شکلی سراسری در همه واحدها و مناطق عملیاتی به اجرا خواهند گذاشت.
– ۱ آذر اعتصاب کارگران شاغل در پالایشگاه یازدهم ( فاز ۱۳) در سایت دو مجتمع گاز پارس جنوبی در اعتراض به عدم رسیدگی به مطالباتشان.
– ۱ آذر اعتصاب کارگران شاغل در پتروشیمی مسجد سلیمان در اعتراض به عدم طبقه بندی مشاغل و مشکلات معیشتی که تا چهارم آذر ماه ادامه یافت.
– ۴ و ۵ آذر، بلند شدن زمزمه های اعتصاب در میان در میان کارگران قرارداد موقت و عمدتا ارکان ثالث در فازهای مختلف کنگان و عسلویه در فازهای ۱۱ – ۱۳ – ۲۲ و ۲۴ کنگان و فازهای ۱۵ و ۱۶ عسلویه در اعتراض به وضعیت قراردادها، نوبت کاری ها و مرخصی دو به دو، محاسبه مبالغ اضافه کاری و مطالبات پاسخ نگرفته قبلی. قراردادهای مسقیم خواست اصلی این کارگرن است و بازها بخاطر آن اعتراض کرده اند وعلیرغم وعده ها ی داده شده اقدامی صورت نگرفته ست.
– ۱۳ آذر اعتصاب حدود پانصد نفر از نیروهای پیمانکار شرکت پایانه و مخازن پتروشیمی ماهشهر. این کارگران کار تخلیه و بارگیری برای صادرات و واردات محصولات تولیدی و خوراک مورد نیاز مجتمع های پتروشیمی، فازهای گازی پارس جنوبی و سایر پتروشیمی ها را انجام می دهند و خواستهای فوری آنها از جمله عبارت بودند از: افزایش دستمزد، حق بهره‌برداری و پاداش،رفع تبعیض؛اجرای طبقه‌بندی مشاغل و دریافت آیتم هایی مزدی مانند همکاران رسمی
– ۱۴ آذر دومین روز اعتصاب نیروهای پیمانکاری شرکت پایانه ها و مخازن پتروشیمی ماهشهر در اعتراض به پائین بودن سطح دستمزدها؛عدم دریافت حق بهره وری و پاداش؛ عدم اجرای طبقه بندی و تبعیض بسیار بین کارگران پیمانکاری و رسمی
– ۲۶ آذر تجمع سراسری و گسترده کارگران رسمی نفت. در این روز کارگران رسمی نفت در مناطق مختلفی چون عسلویه، ماهشهر، تنگ بیجار، گچساران، جزیزه خارک، اهواز و محمود آباد در اعتراض به بدتر شدن وضع معیشتی خود و برای پیگیری خواستهای برحقشان دست به اعتصاب زدند و تجمعات بزرگ و متحد و سراسری خود را برگزار کردند. شورای سازماندهی اعتراضات کارگران پیمانی نفت در حمایت از اعتراضات کارگران رسمی نفت و فراخوان به اعتراضات سراسری برای سه روز ۲۸ تا ۳۰ آذر از سوی شماری از دانشگاهها و جوانان انقلابی محلات و دانش آموزان و نیز فرخوانهای اعتراضی از سوی کارگران پتروپالایش برای روزهای سوم تا پنجم دیماه همه بخش های کارگران نفت را به اعتصاب سراسری فراخواند.
– ۳ دی کارگران ارکان ثالث درعسلویه در تدارک برپایی تجمع خود بودند که با سد نیروهای امنیتی روبرو شدند. این ابعاد از بسیج نیرو برای مقابله با کارگران نشان از هراس مسئولین و دولت از اعتراضات کارگری در نفت است. در این روز ۳۰ نفر از کارگران بازداشت شدند. این دستگیری ها بر خشم و اعتراض کارگران افزود. زیر فشار اعتراضات کارگران بازداشت شدگان آزاد شدند. اما بدلیل فضای سنگین امنیتی و وجود شرکتهای بسیار در عسلویه خبر دقیقی از آزادی همه کارگران در دست نیست. خواستهای اعلام شده فوری کارگران ارکان ثالث عبارتند از: حذف پیمانکاران، اجرای طبقه بندی، افزایش حقوق ها، برابری حقوق با نیروهای شرکت های پتروشیمی منطقه و برخورداری از آیتم فوق العاده ها، پاداش ماهانه، کارانه و حق تولید تاکید کرده بودند
شورای سازماندهی اعتراضات کارگران پیمانی نفت ضمن محکوم کردن این سرکوبگریها بر پاسخگوی فوری به خواستهای کارگرن ارکان ثالث، جمع شدن بساط پیمانکاران دزد و چپاولگر به عنوان خواست سراسری کارگران نفت و پایان دادن به امنیتی کردن فضای کار و بیرون رفتن نیروهای سرکوب از مراکز نفتی تاکید کرد.
– ۴ دی گروهی از کارگران شاغل در پتروشیمی آبادان در اعتراض به فضای امنیتی ایجاد شده در محل کار خود و ارسال نامه های تهدید آمیز از سوی حراست به کارگران معترضی که در تجمعات قبلی حضور داشتند وارد اعتصاب شدند و در روز پنجم آذر همه کارگران این پالایشگاه به اعتصاب پیوستند و مجتمع به حالت تعطیل در آمد.
– ۱۰ دی اعتصاب و تجمع سراسری دوباره کارگران رسمی نفت در پالایشگاه آبادان و دیگر مناطق نفتی طبق فراخوانی از قبل اعلام شده در اعتراض به بدتر شدن وضع معیشتی خود و برای پیگیری خواستهایشان. علاوه بر کارگران در پالایشگاه آبادان، کارکنان میدان نفتی آذر مهران در استان ایلام، کارکنان رسمی پالایشگاه اراک و پرسنل رسمی فاز ۱۲ نیز به اعتصاب پیوستند و تجمع کردند. خواستهای فوری کارگران رسمی نفت که قبلا نیز برای آن تجمع کرده اند عبارتند از: اجرای کامل ماده ده و پرداخت پی بک ده ساله آن، حذف مالیات های افزایشی از دستمزدها، افزایش حقوق و حذف سقف تعیین حقوق ها، پرداخت فوری پاداش پایان کار بازنشستگان، ابطال اساسنامه صندوق نفت و بهبود خدمات رفاهی و درمانی . همکاران رسمی نفت بر تداوم اعتراض خود تا متحقق شدن خواستهای خود تاکید دارند.
– ۱۱ دی- اعتصاب کارگران پتروشیمی دهلران در اعتراض به مشکلات معیشتی و کاری
– ۱۴ دی- اعتصاب و تجمع کارگران شاغل در پتروشیمی چوار (الفین ایلام) ابتدا در محوطه پتروشیمی و سپس در فرمانداری و اداره کار چوار. مطالبه اصلی این کارگران تبدیل وضعیت و قرارداد مستقیم با مجتمع است.
– ۱۴ دی کارکنان رسمی سکوهای گازی بار دیگر در اعتراض به اعمال سقف حقوق، عدم اجرای ماده۱۰ و کسر مالیات های گزاف، در اقدامی هماهنگ از ارسال گزارش تولید گاز و میعانات به مدیریت شرکت نفت و گاز پارس جنوبی سر باز زدند. از ۳۷ سکوی تولید گاز در منطقه پارس جنوبی تنها سه مرکز در این اعتراض شرکت نکردند. اعتراض این کارگران ادامه دارد و آنها اعلام کرده اند که تا وقتی پاسخ نگیرند به اعتراض خود ادامه خواهند داد. از آنجا که بر اساس گزارشات کاری این کارگران وزارتخانه نفت میتواند برای مصارف شهری در استانها، کارخانجات و خوراک صنایع برنامه ریزی کند. عدم ارسال گزارشات از سوی کارگران، وزارت نفت را با مشکلات جدی مواجه می کند.
اعتراضات متوالی و پی در پی در مراکز مختلف نفتی نشانگر فضای ملتهب در نفت و زمینه سازی اعتصابات سراسری در این مرکز مهم و کلیدی کارگری است. این چنین است که نفت امروز به یک کانون داغ اعتراضی تبدیل شده و نقش مهمی در جریان انقلاب بر فضای اعتراضی جنبش کارگری داشته است.
