Bir Aylık Direnişinden Haber

Şahla Daneşfar

Petrol Endüstrisi ve bu endüstriye bağlı işkolarında yapısal iyileştirmeler adı altında izlenen özelleştirme politikaları 1998’de hükümet tarafından onaylandı. Bu tasarı başladığı anda yetkililer 40 bin işçinin bu işkollarından çıkarılacağını itiraf etti. Şimdiye dek petrol endüstrisinin çeşitli kollarında bu politika izlenmiş binlerce işçi işten çıkarılmış veya zorunlu erken emekliliğe ayrılmıştır. Günümüzde bu politika daha da ivmelenmiş durumda. Bu sürecin ivlenmesi petrol endüstrisinin çeşitli kollarında işçi direnişlerinin başlamasına neden oldu. Petrokimya işkolu işçilerinin son direnişleri Ulusal Petrokimya Endüstrisi A.Ş’nin Genel Müdürü Gulamrıza Nimetzade’nin UPE’nin %50’den daha az hissesinin bulunduğu şirketlerin özelleştirileceği ve bu haberin Petrol Bakanı Bijan Namdar Zanganeh tarafından doğrulanmasıyla başladı. Bu direniş Xark, Arak, İsfahan ve Abadan’daki dört petrokimya üretim merkezini kapsadı ve her geçen gün daha da şiddetlendi. Bu üretim merkezlerindeki sayıları binlerceyi bulan işçiler iş güvenliklerini tehlikeye atacak işkollarının özelleştirilmesi, bununla birlikte işçilerin de özel sektöre devredilmesine ilişkin devlet politikasına karşı direnmeye başladılar. İşçiler biz araç gereçlerle birlikte satılabilecek makinalar değiliz, biz Petrol Bakanlığı tarafından istihdam edilen işçileriz diyorlar. Rejimin özelleştirme ve işten çıkarma politikalarına karşı direniş petrokimya işkolundan Abadan Rafinerisi emekli işçileri, Ulusal Doğalgaz Şirketleri ve Petrol Arama Çıkarma Şirketleri dahil Petrol Endüstrisi’ne bağlı öteki işkollarına da sıçradı. Şu anda petrol işçileri arasında direniş atmosferi güç kazanmış durumda ve işçiler arasında petrokimya işçilerinin direnişi büyük biçimde yankılanmaktadır. Bir aylık şiddetli direnişleriyle petrokimya işçileri şu an işten çıkarılma tehdidi altında yaşayan yüz binlerce işçiye örnek olmuş durumda ve bu mücadelenin başında yer almaktadırlar.

Son bir ayda petrokimya ve petrol işkollarındaki işçilerin mücadele günlüğü

26 Ekim 2003: Arak Petrokimya Üretim Merkezi’nin işçileri ve çalışanları işi bıraktılar ve art arda birkaç gün oturma eylemleri gerçekleştirdiler. İşçiler Petrokimya Endüstrisi’nde özelleştirmenin bu işkolunda geniş çaplı işten çıkarmalar anlamına geleceğini ve bu politikanın derhal durdurulması gerektiğini dile getirdiler. İşçiler talepleri yerine getirilmediği taktirde fabrika bitişiğindeki anayolu kapatacakları tehdidinde bulundular.

28 Ekim 2003: İran Petrokimya Şirketleri’nin Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Bahşiyan işçileri işe yeniden başlamaları ve direnişlerine son vermeleri için ikna etmek üzere Arak’a gitti. İşçilerin direnişi ise sürdü.

Arak işçilerinin direnişlerinin sürmesi üzerine İsfahan ve Xark’taki petrokimya işçileri de greve başladılar.

31 Ekim 2003: İsfahan Petrokimya işçileri işi bırakıp fabrikada oturma eylemi gerçekleştirdiler. İşçiler taleplerinin yerine getirilmesi için devlete 48 saatlık süre tanıdılar.

Aynı gün Arak Petrokimya işçileri işi bırakıp fabrikada oturma eylemi gerçekleştirdiler.

3 Kasım 2003: İşçilerin direnişinin baskısı karşısında Bahşiyan petrokimya işçilerinin özel sektöre aktarılmayacaklarını bildiren bir mektup yayımladı. Bu mektupta petrokimya işçilerinin nakil, erken emeklilik veya çalışmayı sürdürmeye hakları olduğunu bildirdi. Bahşiyan’ın bu mektubu devletin petrokimya işçilerinin direnişi karşısında açık biçimde geri adım attığının göstergesiydi. Ancak bu mektup işçileri ikna etmedi. İşçiler daha önce işçilerin özel sektöre devredileceğini bildiren mektubu yazan Petrokimya Başkanı Nimetzade’nin bu kararın lağvedildiğine dair resmi tebliğ yazmasını istediler.

4 Kasım 2003: Arak Petrokimya işçileri ve çalışanları fabrika amfisinde bir araya geldiler, çok sayıdaki konuşmacı Petrol Bakanlığı’nın kararlarının lağvedilmesini talep etti. Bölge kaymakamı zorunlu olarak bu toplantıya katılıp bir hafta içinde olayı takip edeceğini duyurdu. Aynı gün İsfahan Petrokimya’da bir oturma eylemi gerçekleştirildi. İslami Parlamento’da Berxuvar-Mime milletvekili ile bölge kaymakamı toplantıda hazır bulundu. Milletvekili işçilerle tartıştıktan sonra Petrol Bakanı ile Bakan Yardımcısı’nın Petrol Bakanlığı ile işçiler arasında istihdam sözleşmesini çiğnediklerini ve bunun yasadışı olduğunu ilan etti. Sözü edilen milletvekili konunun parlamneto ile Petrol Bakanlığı arasındaki görüşmeler yoluyla takip edileceği sözünü verdi.

11 Kasım 2003: Arak, İsfahan ve Xark Petrokimya işçileri önceki ultimatumları gereği bir kez daha işi durdurdular ve devlet yetkililerinin taleplerine yanıt vermelerini istediler. İslam Cumhuriyeti’nin bazı haber ajanslarının bildirdiğine göre bu günde Arak Petrokimya’nın 700 kadar işçisi fabrika amfisinde toplanıp müdürlüğün ivedilikle ultimatumlarına yanıt vermesini istediler. Arak Petrokimya Genel Müdürü Müstecabuldave direnişçi işçiler arasına gelip devletle gerçekleştirdiği görüşmelere ilişkin bazı haberlerle işçileri yatıştırmaya çalıştı. Müstecabüldave Petrol Bakanı’nın özelleştirilen Arak Petrokimya fabrikalarındaki işçilerin öteki devlet petrokimya şirketlerine nakil edilmeleri için dört aylık ek süre tanımayı kabul ettiğini bildirdi. Ancak bu sözler işçileri ikna etmedi. İşçiler taleplerinin takip edilmesi için kendi aralarından 20 temsilci seçtiler. Direnişler devamında Arak, Xark ve İsfahan Petrokimya işçileri talepleri yerine getirilmediği taktirde 16 Kasım günü greve gideceklerini bildirdiler.

12 Kasım 2003: Abadan Rafinerisi’nden emekli birçok işçi bu rafinerinin İstihdam Bürosu karşısında oturma eylemi gerçekleştirdi. Direnişin nedeni rafinerinin özelleştirilmesiyle birçok işçinin işsiz kalma tehlikesiyle karşı karşıya kalmasıydı. Rafineri Müdürlüğü işçilerin zorunlu erken emekliliğe boyun eğmeleri durumunda fabrika evlerinin iki milyon Tümen karşılığında onlara tahsis edileceğini duyurmuştu. Rafineri işçilerinden 80 kişi kadar bu teklifi kabul edip erken emekliliğe ayrıldılar. Ancak şimdi onlara evlerin kendilerine tahsis edilmesi için 9 milyon Tümen ödemeleri gerektiği bildiriliyordu. Raporlara göre Abadan Rafinerisi’nin özelleştirilmesi kapsamında halen çalışmakta olan 4000 işçini yalnızca 1400’ünün çalışmaya devam edeceği, kalanlarınsa işten çıkaraılacağı veya erken emekliliğe ayrılacağı bildirilmektedir. Ekim ayında da Abadan Rafinerisi işçileri birçok kez direniş eylemleri gerçekleştirmişlerdi. İşçilerin direnişi ve eyleminden paniğe kapılan rafineri yetkilileri ise hiçbir işçinin işten çıkarılmayacağını, isteyenin erken emekliliğe ayrılacağına ve buna karşı hizmet bedeli alacağı ve uygun konut elde edeceğini duyurmuşlardı.

18 Kasım 2003: Arak Petrokimya işçilerinden binlercesi fabrika amfisinde eylem yaptı. Bu eylemin ardından işçiler fabrika ana giriş kapısına doğru yürüyüp burada iki saatlık oturma eylemi gerçekleştirdiler. İşçiler Petrol Şirketleri A.Ş.’nin istihdamında kalmaları ve özel sektöre devredilmeyeceklerine ilişkin talepleri gerçekleştirilmediği taktirde 21 Kasım günü fabrikada oturma eylemi gerçekleştireceklerini, 23 Kasım günüdeyse direnişlerini sürdürme biçimi konusunda karara varmak için amfide toplanacakları konusunda ultimatum verdiler. Bu ultimatum ardından sözü edilen işçiler eylemlerini gerçekleştirdiler.

20 Kasım 2003: Abadan Petrokimya’dan 10 kişilik bir temsilciler heyeti işçilerin taleplerini Petrol Bakanlığı’na iletmek üzere Tahran’a doğru yola çıktı. Raporlara göre Abadan Petrokimya 1994’ten beri özel sektöre devredilmiştir, şu anda ise bu fabrikanın 730 işçisi özelleştirme bahanesiyle Petrol Şirketleri’nin istihdamı kapsamından çıkarılacaktır. Bu konu işçilerin tedirginleşmeleri ve direnişe geçmelerine neden oldu.

23 Kasım 2003: Abadan, İsfhan, Xark ve Arak Petrokimya işçilerinden bir grup İslami parlamentoya gidip isteklerinin altını çizerek bu taleplerin derhal yerine getirilmesini istediler. Bu işçiler itiraz dilekçelerini İşçişleri Bakanı ve Meclis Başkanı’na ilettiler ve talepleri yerine getirilmediği taktirde birleşik greve başlayacaklarını bildirdiler.

25 Kasım 2003: Arak Petrokimya işçileri önceki ulitmatumları doğrultusunda amfide eylem yapıp yetkililerin taleplerini yanıtsız bırakmalarına karşı itiraz ettiler. İslam Cumhuriyeti’nin haber ajanslarına göre bu eyleme 600’den fazla işçi katıldı. Bu eylemde işçiler taleplerini bir kez daha dile getirip Petrokimya yetkililerinin direnişlerinin haberlerini çarpıtmalarını sert bir dille eleştirdiler.

Arak Petrokimya Müdürü eylem yerine gelip Petrokimya Yönetim kurulu’nun kararları ve Arak Petrokimya’da üretimin sürmesi zorunluluğu gereği işçilerin taleplerinin gerçekleştirilmesinin olanağının bulunmadığını bildirdi. Petrokimya çalışanlarının bazılarının bildirdiğine göre işçilerden bir grup yetkililerin talepleri konusunda ilgisizliklerine karşı önümüzdeki hafta üç günlük açlık grevine başlayacaktır. Şu anda Xark, İsfahan, Abadan ve Arak Petrokimya işçileri ile Abadan emekli işçileri ve Petrol Endüstrisi’ne bağlı başka işkollarındaki direnişler sürmektedir.

Şahla Daneşfar İran Komünist-İşçi Partisi Merkez Komitesi üyesidir.